Temat: Sarmatyzm jako formacja kulturowa. Analiza i ocena zjawiska.
Cele ogólne: [historia]
- uczeń charakteryzuje atrakcyjność kulturową Rzeczypospolitej dla ościennych narodów w XVII w
- opisuje sarmatyzm jako ideologię i styl życia szlachty.
Cele ogólne: [język polski]
- uczeń odczytuje pozaliterackie teksty kultury stosując kod właściwy dla danej dziedziny sztuki
- odróżnia dzieła kultury wysokiej od tekstów kultury popularnej
Cele szczegółowe [historia i język polski]
Uczeń:
- wymienia cechy sarmatyzmu
- opisuje wpływ idei sarmatyzmu na postawę obywatelską oraz kulturę i obyczajowość społeczności szlacheckiej
- analizuje i interpretuje różnorodne źródła [literackie, naukowe, publicystyczne, film] odnoszące się do idei sarmatyzmu
- ocenia czy sarmatyzm przyniósł Polakom więcej korzyści czy szkód
Metody pracy:
- lekcja odwrócona
- przywoływanie wiedzy
- burza mózgów
Formy pracy: praca w zespołach
Środki dydaktyczne:
Rzutnik, laptop, fragmenty filmu „Pan Tadeusz” w reżyserii A. Wajdy i fr. serialu „1670” a także przygotowane przez nauczycielki fr. publikacji J. Tazbira „w pogoni za Europą”, mazaki i papier.
Przewidywany czas pracy: 90 minut [2 godziny lekcyjne]
Proponowany przebieg zajęć:
- Czynności organizacyjne: podanie tematu lekcji, celów lekcji.
- Uczniowie uprzednio podzieleni na 5 osobowe zespoły prezentują wnioski ze swojej pracy, którą wykonali na podstawie przygotowanych przez nauczycielki materiałów oraz obejrzanych filmów. Tematy pracy:
- Gr. 1 – Czemu miało służyć popularyzowanie mitu sarmackiego przez pisarzy i historyków w XVI i XVII wieku?
- Gr.2 – Mit i prawda historyczna na temat postawy obywatelskiej szlachty w XVII w.
- Gr. 3 – „Bałwany sarmatyzmu” – oświeceniowa krytyka sarmatyzmu w publicystyce i literaturze XVIII w.
- Gr. 4 – Od idealizacji do kompromitacji. Jak się zmieniało postrzeganie sarmatyzmu w różnych okresach historycznych.
- Gr. 5 – Bohaterowie filmowi i literaccy. Sarmatyzm idealizowany [Pan Tadeusz] i karykaturalny [1670] – rola stereotypu i mitu narodowego.
- Nauczyciel inicjuje dyskusję wokół kluczowego pytania: Czy sarmatyzm przyniósł Polakom więcej korzyści czy szkód?
- Faza końcowa: podsumowanie pracy, wynotowanie najważniejszych wniosków.
Ewaluacja:
Uczniowie wypełniają krótką ankietę [sami lub w parach]
- Dziś nauczyłam/em się…..
- Zrozumiałam/em, że……………..
- Przypomniałam sobie, że……
- Zaskoczyło mnie, że ………….
- Co ułatwiło mi wykonanie zadania? …………………
- Co utrudniło mi wykonanie zadania? …………….
- Chętni uczniowie dzielą się swoimi przemyśleniami
Bibliografia:
- M. Skura, M. Lisicki, Zadania interdyscyplinarne. Konstruowanie i stosowanie, Warszawa, Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2022
- J. Witkowski (red.) Dydaktyka rozwoju kompetencji proinnowacyjnych, Warszawa, Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2022
- J. Tazbir – W pogoni za Europą. Warszawa 1998
Barbara Kodzis
doradca metodyczny historii/WOS
SCDiDN Siedlce