czwartek, 22 sierpień 2024 10:30

W nauczaniu historii bardzo istotna jest umiejętność łączenia wydarzeń w ciąg logiczno- skojarzeniowy, a także dostrzegania procesów historycznych z różnych perspektyw: społecznych, ekonomicznych, kulturowych. Ten ostatni aspekt jest niezwykle istotna dla młodzieży, która decyduje się na zdawanie przedmiotów humanistycznych na maturze, ponieważ wśród wymagań egzaminacyjnych kluczowe znaczenie ma sprawdzenie na ile abiturient jest w stanie wykazać się umiejętnością oceny zjawisk historycznych, literackich z różnych perspektyw. Dlaczego dla kształtowania wyżej wymienionych umiejętności ważne jest by w miarę możliwości organizować w procesie edukacyjnym zajęcia interdyscyplinarne. Ten typ zajęć niesie ze sobą wiele korzyści m.in.:

  • uczniowie poznają te same pojęcia w sposób bardziej kompleksowy, z perspektywy różnych dziedzin wiedzy.
  • stosując wiedzę uczniowie głębiej się uczą: przetwarzają informacje, oceniają je, wykorzystują, syntezują i tworzą nową wiedzę.

Temat: Sarmatyzm jako formacja kulturowa. Analiza i ocena zjawiska.

Cele ogólne: [historia]

  • uczeń charakteryzuje atrakcyjność kulturową Rzeczypospolitej dla ościennych narodów w XVII w
  • opisuje sarmatyzm jako ideologię i styl życia szlachty.

Cele ogólne: [język polski]

  • uczeń odczytuje pozaliterackie teksty kultury stosując kod właściwy dla danej dziedziny sztuki
  • odróżnia dzieła kultury wysokiej od tekstów kultury popularnej

Cele szczegółowe [historia i język polski]

Uczeń:

  • wymienia cechy sarmatyzmu
  • opisuje wpływ idei sarmatyzmu na postawę obywatelską oraz kulturę i obyczajowość społeczności szlacheckiej
  • analizuje i interpretuje różnorodne źródła [literackie, naukowe, publicystyczne, film] odnoszące się do idei sarmatyzmu
  • ocenia czy sarmatyzm przyniósł Polakom więcej korzyści czy szkód

Metody pracy:

  • lekcja odwrócona
  • przywoływanie wiedzy
  • burza mózgów

Formy pracy: praca w zespołach

Środki dydaktyczne:
Rzutnik, laptop, fragmenty filmu „Pan Tadeusz” w reżyserii A. Wajdy i fr. serialu „1670” a także przygotowane przez nauczycielki fr. publikacji J. Tazbira „w pogoni za Europą”, mazaki i papier.

Przewidywany czas pracy: 90 minut [2 godziny lekcyjne]

Proponowany przebieg zajęć:

  1. Czynności organizacyjne: podanie tematu lekcji, celów lekcji.
  2. Uczniowie uprzednio podzieleni na 5 osobowe zespoły prezentują wnioski ze swojej pracy, którą wykonali na podstawie przygotowanych przez nauczycielki materiałów oraz obejrzanych filmów. Tematy pracy:
  • Gr. 1 – Czemu miało służyć popularyzowanie mitu sarmackiego przez pisarzy i historyków w XVI i XVII wieku?
  • Gr.2 – Mit i prawda historyczna na temat postawy obywatelskiej szlachty w XVII w.
  • Gr. 3 – „Bałwany sarmatyzmu” – oświeceniowa krytyka sarmatyzmu w publicystyce i literaturze XVIII w.
  • Gr. 4 – Od idealizacji do kompromitacji. Jak się zmieniało postrzeganie sarmatyzmu w różnych okresach historycznych.
  • Gr. 5 – Bohaterowie filmowi i literaccy. Sarmatyzm idealizowany [Pan Tadeusz] i karykaturalny [1670] – rola stereotypu i mitu narodowego.
  1. Nauczyciel inicjuje dyskusję wokół kluczowego pytania: Czy sarmatyzm przyniósł Polakom więcej korzyści czy szkód?
  2. Faza końcowa: podsumowanie pracy, wynotowanie najważniejszych wniosków.

Ewaluacja:

Uczniowie wypełniają krótką ankietę [sami lub w parach]

  • Dziś nauczyłam/em się…..
  • Zrozumiałam/em, że……………..
  • Przypomniałam sobie, że……
  • Zaskoczyło mnie, że ………….
  • Co ułatwiło mi wykonanie zadania? …………………
  • Co utrudniło mi wykonanie zadania? …………….
  • Chętni uczniowie dzielą się swoimi przemyśleniami

Bibliografia:

  • M. Skura, M. Lisicki, Zadania interdyscyplinarne. Konstruowanie i stosowanie, Warszawa, Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2022
  • J. Witkowski (red.) Dydaktyka rozwoju kompetencji proinnowacyjnych, Warszawa, Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2022
  • J. Tazbir – W pogoni za Europą. Warszawa 1998

Barbara Kodzis
doradca metodyczny historii/WOS
SCDiDN Siedlce

Samorządowe Centrum Doradztwa i Doskonalenia Nauczycieli w Siedlcach

Telefon do sekretariatu: 25 794 33 69

E-mail: scdidn@scdidn.siedlce.pl

Adres: ul. Krystyny Osińskiej 6
08-110 Siedlce

Dołącz do newslettera już dziś!

Na naszej stronie internetowej używamy plików cookie. Niektóre z nich są niezbędne dla funkcjonowania strony, inne pomagają nam w ulepszaniu tej strony i doświadczeń użytkownika (Tracking Cookies). Możesz sam zdecydować, czy chcesz zezwolić na pliki cookie. Należy pamiętać, że w przypadku odrzucenia, nie wszystkie funkcje strony mogą być dostępne.