Rozdział 3a
Ocenianie, klasyfikowanie i promowanie uczniów w szkołach publicznych

Art. 44b. 3. Ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia polega na rozpoznawaniu przez nauczycieli poziomu i postępów w opanowaniu przez ucznia wiadomości i umiejętności w stosunku do:
1) wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia ogólnego lub efektów kształcenia i kryteriów weryfikacji w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego oraz wymagań edukacyjnych wynikających z realizowanych w szkole programów nauczania;
2) wymagań edukacyjnych wynikających z realizowanych w szkole programów nauczania – w przypadku dodatkowych zajęć edukacyjnych.

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty [z późniejszymi  zmianami]

Komentarz

Począwszy od klasy IV szkoły podstawowej, oceny bieżące oraz śródroczne i roczne oceny klasyfikacyjne nie mogą być ocenami opisowymi.

Fałsz: Art. 44i.  4. Począwszy od klasy IV szkoły podstawowej, oceny bieżące oraz śródroczne i roczne oceny klasyfikacyjne ze wszystkich albo wybranych obowiązkowych lub dodatkowych zajęć edukacyjnych oraz zajęć, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 13 ust. 3, a także śródroczna i roczna ocena klasyfikacyjna zachowania mogą być ocenami opisowymi, jeżeli statut szkoły tak przewiduje.

Prawda: Art. 44b. 8.

Sprawdzone i ocenione pisemne prace ucznia są udostępniane uczniowi i jego rodzicom

Prawda: Art. 44e. pkt. 4.

Przed śródrocznym zebraniem rady pedagogicznej nauczyciele prowadzący poszczególne zajęcia edukacyjne informują ucznia i jego rodziców o przewidywanych niego ocenach klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych w terminie i formie określonych w statucie szkoły.

Fałsz: Art. 44g. 1. Przed rocznym klasyfikacyjnym zebraniem rady pedagogicznej nauczyciele prowadzący poszczególne zajęcia edukacyjne oraz wychowawca oddziału informują ucznia i jego rodziców o przewidywanych dla niego rocznych ocenach klasyfikacyjnych z zajęć edukacyjnych i przewidywanej rocznej ocenie klasyfikacyjnej zachowania, w terminie i formie określonych w statucie szkoły.

Nauczyciel uzasadnia ustaloną ocenę w sposób autonomiczny, określony przez siebie i przekazany ustnie do wiadomości uczniów i rodziców.

Fałsz: Art. 44e. 3. Nauczyciel uzasadnia ustaloną ocenę w sposób określony w statucie szkoły.

Śródroczne i roczne oceny klasyfikacyjne z zajęć edukacyjnych ustalają nauczyciele prowadzący poszczególne zajęcia edukacyjne […].

Prawda: Art. 44h. 1.

„Świat się zmienia, mówi mi to woda, mówi mi to ziemia, wyczuwam to w powietrzu” - słowa Galadrieli z „Władcy Pierścieni” najdobitniej podkreślają nieuchronne przeobrażenia, jakim podlega otaczająca nas rzeczywistość. Decydują o tym: postęp cywilizacyjny, rozwój technologiczny, wynalazczość. W oświatę również inwestuje się od dawna coraz więcej, ale ciągle coś jest nie tak. Czy szkoła tkwi w schemacie? Czy to możliwe, że nadal funkcjonuje model pruski? Warto wiedzieć, że obecny system szkolny narodził się Prusach na przełomie XVIII i XIX wieku. Wtedy to wprowadzono powszechną edukację, system klasowy, 45 minutowe lekcje, dzwonki. Centralnie sterowany sztab urzędników odpowiednio przygotował listę lektur. Skierowano do szkół certyfikowanych nauczycieli. Jako naukę rozumiano przyswajanie konkretnych wiadomości, nabywanie umiejętności pisania, czytania, rozwiązywanie zadań algebraicznych, oceniano. Odbył się pierwszy egzamin końcowy. Przeprowadzono pierwszą w dziejach maturę, gwarantującą wstęp na uniwersytet i szybką karierę zawodową. Świat się zmienia, szkoła się zmienia, wydobywa się ze schematu. Domagał się tego nawet wokalista zespołu Pink Floyd w słynnym przeboju „Another Brick In The Wall”, uznanym za hymn przeciwko przemocy, zniewoleniu, braku wolności i autonomii uczniów. Ocenianie jest od dawna zagadnieniem złożonym, ściśle związanym z kwestią motywacji, wymaga umiejętności i rozwagi w sposobie stosowania ze względu na znaczącą funkcję oddziaływania na ucznia i jego rozwój. Nauczyciel powinien stworzyć warunki do sukcesu, do wysiłku ucznia w procesie poznawania, próbowania, eksperymentowania, poszerzania wiedzy i doskonalenia umiejętności. Podkreślają to też często uczestnicy interesujących rozmów, goście czy organizatorzy podcastów, cyklicznych spotkań w Centrum Nauki Kopernik. Ich zdaniem ocenianie, pozostające w szkole, w jej schemacie, powinno równoważyć sukcesy i porażki ucznia. Równowaga ta jest ważna, a przechylenie w stronę porażek, niskich wyników, ocen negatywnych powoduje stopniowy zanik motywacji, zniechęcenie ucznia do aktywności, osłabienie jego ciekawości poznawczej i co za tym idzie nauki w ogóle. Ocenianie zbyt skoncentrowane na błędach, pomyłkach, na wyszukiwaniu tego, czego uczeń nie wie, nie umie, obniża jego prawidłowe szanse rozwojowe. Szkoła w schemacie gwarantuje rozbudowany system kar i nagród, ale równocześnie ma przede wszystkim zapewniać warunki do sukcesu, do wysiłku, motywować, skłaniać do aktywności i zaangażowania ucznia. Uwolnienie od oceniania normatywnego może sprawić większą przyjemność w podejmowaniu wyzwań, nowych zadań, twórczych rozwiązań, prób, bez obawy popełniania błędów czy porażek, nieuniknionych przecież w procesie poznawczym ucznia. Istotna jest zatem równowaga i umiejętność radzenia sobie z niepowodzeniami na niełatwej, edukacyjnej drodze młodego człowieka.

Doradca metodyczny SCDiDN Siedlce

Według edukatorów CEO, nauczyciel, który stosuje ocenianie kształtujące:

• określa cele lekcji i formułuje je w języku zrozumiałym dla ucznia;
• ustala wraz z uczniami kryteria oceniania, czyli to, co będzie brał pod uwagę przy ocenie pracy ucznia;
• stosuje efektywną informację zwrotną;
• rozróżnia funkcje oceny sumującej i kształtującej;
• buduje atmosferę uczenia się, pracując z uczniami i rodzicami;
• potrafi formułować pytania kluczowe;
• potrafi zadawać pytania angażujące ucznia w lekcję;
• wprowadza samoocenę i ocenę koleżeńską.

Źródło: Elementy ok (ceo.org.pl)

Rozdział 3a
Ocenianie, klasyfikowanie i promowanie uczniów w szkołach publicznych

1. informowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i jego zachowaniu oraz o postępach w tym zakresie;
2. udzielanie uczniowi pomocy w nauce poprzez przekazanie uczniowi informacji o tym, co zrobił dobrze i jak powinien się dalej uczyć;
3. udzielanie wskazówek do samodzielnego planowania własnego rozwoju;
4. motywowanie ucznia do dalszych postępów w nauce i zachowaniu;
5. dostarczanie rodzicom i nauczycielom informacji o postępach i trudnościach w nauce i zachowaniu ucznia oraz o szczególnych uzdolnieniach ucznia;
6. umożliwienie nauczycielom doskonalenia organizacji i metod pracy dydaktyczno-wychowawcze

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty [z późniejszymi  zmianami]

 Ocenianie kształtujące na lekcjach wychowania fizycznego odgrywa niezwykle istotną rolę w procesie kształtowania aktywności fizycznej uczniów, a szczególności świadomości potrzeby dbania o własne zdrowie i sprawność fizyczną. Ze względu na specyfikę przedmiotu, umiejętne sformułowanie kryteriów sukcesu oraz informacji zwrotnej przekazywanej uczniom, może decydować o ich zaangażowaniu i wysiłku włożonym w wykonanie zadania. Ze względu na to, że na forum grupy rówieśników uczniowie prezentują nie tylko umiejętności i wiedzę, ale również własną fizyczność, niewłaściwe sformułowanie kryteriów sukcesu i nieprawidłowo przekazana informacja zwrotna mogą nie tylko zniechęcić do podejmowania działań na rzecz aktywności fizycznej, ale zranić godność dziecka i zachwiać jego pozycją w grupie. Nadmierna skłonność do oceny sumującej bez podania wyraźnych, zrozumiałych dla uczniów kryteriów oraz udzielenia rzetelnej informacji zwrotnej mogą spowodować niechęć do aktywnego udziału w lekcjach wychowania fizycznego.

Wykonywanie zadań w parach, czy grupach, na lekcjach wychowania fizycznego jest sytuacją bardzo częstą, należy więc pamiętać, że informacja zwrotna w naturalny sposób płynie nie tylko od nauczyciela ale również od współćwiczących uczniów. Zadaniem nauczyciela jest tak kształtować zachowania i postawy uczniów, aby otrzymała ona właściwą, czyli wspierającą formę. Działaniem, które temu sprzyja jest promowanie techniki Dwie gwiazdy i jedno życzenie, która polega na docenieniu dwóch rzeczy w pracy kolegi i udzieleniu jednej wskazówki, które pomoże mu w doskonaleniu swojej wiedzy i umiejętności.

Właściwe wykorzystywanie w pracy nauczyciela wychowania fizycznego oceniania kształtującego wpływa motywująco na uczniów, mobilizuje ich do podejmowania wysiłku na rzecz własnego zdrowia i sprawności fizycznej bez presji i stresu spowodowanych oceną sumującą.

Doradca metodyczny SCDiDN Siedlce

Ocena opisowa w edukacji wczesnoszkolnej a ocenianie kształtujące

Nasuwa się pytanie, czy ocena opisowa w edukacji wczesnoszkolnej jest oceną kształtującą, czy wskazuje drogę uczniowi, czy pomaga mu się uczyć? Opisowe oceny semestralne są ocenami sumującymi, opisują wiedzę i umiejętności osiągnięte przez uczniów w długim okresie. Ocena opisowa nie odnosi się do konkretnych prac, czy aktywności ucznia, a raczej do umiejętności nabywanych w danym semestrze. Brak tam jest również przestrzeni na szczegółowe wskazówki dla uczniów, informacji nad czym powinien jeszcze pracować i jak ma to zrobić. Te aspekty powinno zawierać ocenianie bieżące.

D. Sterna i J. Strzemieczny charakteryzują ocenę opisową w następujący sposób:

• „Ocena podsumowuje zbyt długi okres, co utrudnia ich odniesienie do konkretnych prac czy aktywności.
• Ocena nie zawiera szczegółowych informacji potrzebnych uczniowi do rozwoju.
• Ocena składa się z samych pochwał, nie ma w niej żadnych wskazówek, co należy jeszcze rozwijać.
• Ocena pomija osiągnięciach ucznia, a skupia się wyłącznie na błędach i niedociągnięciach.
• Ocena nie zawiera wskazówek odnośnie tego, jak uczeń ma osiągnąć cel lub wskazówki te są zbyt ogólne (np.: Uważaj na błędy rachunkowe).
• Ocena jest schematyczna, bez żadnego rysu indywidualnego, często oparta na gotowych wzorach zaczerpniętych z internetu lub innych źródeł.
• Ocena dotyczy osoby ucznia (np. Antek nie ma talentu do matematyki), a nie jego pracy (Antek prawidłowo dodaje w zakresie do 100).
• Jak natomiast można sprawdzić, czy wystawiona ocena opisowa jest rozwojowa? Wystarczy zapytać ucznia, czy po zapoznaniu się z otrzymaną oceną wie, co robi dobrze, co powinien poprawić oraz w jaki sposób może to zrobić. Najważniejszą funkcją oceny powinno być upewnienie ucznia i jego rodziców, że dziecko się rozwija oraz jak najskuteczniejsze wspomaganie tego rozwoju. Ocena pomagająca się uczyć, którą proponujemy, to naszym zdaniem najlepsza droga do osiągnięcia tego celu.”

Źródło: https://osswiata.pl/ocena-opisowa/2014/11/28/dlaczego-ocena-opisowa-nie-jest-ocena-pomagajaca-sie-uczyc/#more-163 dostęp: 19.05.2018

Doradca metodyczny SCDiDN Siedlce

Z założenia ocenianie kształtujące nie koncentruje się na błędach, nie używa się tu czerwonych długopisów do ich podkreślania, nie akceptuje władzy nauczyciela nad uczniem. Ocenianie kształtujące ma służyć procesowi nauczania – uczenia się, ma pomóc uczniom w uczeniu się. Jak twierdzi Danuta Sterna, ocenianie kształtujące, mimo iż jest warunkiem koniecznym, by zaistniał proces nauczania – uczenia się, nie jest jednak lekiem na całe zło w edukacji. Niezwykle ważnym aspektem jest zmiana nastawienia zarówno nauczycieli, jak i rodziców do takiej formy nauczania. Warto postawić sobie pytanie: czy my nauczyciele chcemy mieć ucznia świadomego i odpowiedzialnego za swój proces uczenia się, czy raczej ucznia poddanego, bezrefleksyjnego i obojętnego w stosunku do ilości i jakości swojej wiedzy oraz umiejętności?

Doradca metodyczny SCDiDN Siedlce